Paeng Ferrer April 18, 2009 Mayro'ng salagubang, ahas, at kalabaw na laganap do'n sa lawa. Kulay asul at luntian ang tubigan. Pero may nagtatagong itim, nagluluksa, at kahel, tiwalang mayro'ng pag-asa. Mahinahon ang mga isda. Kontento? O matamlay? May boteng plastik sa gilid ng tubigan, lumulutang. Malinaw ang balak nito: mamahagi ng malinis na tubig sa taong bibili't nauuhaw. Pero hindi bumabalik sa lupa ang plastik. Nagiging madungis ang tinunggang likido. Pakiulit ang dakilang plano. Bakit kailangang may matapos? O masimulan? Manipulahin ang tubig.***
Sa unang pagbanggit ng salita tumigil ang oras. Maski paghaba ng kuko. Kunsabagay, kapag ganito ko lang malalambing ang mga kamay mo, malalaro, tulad ng sa bata.
Ikaw ang probinsya, ang bayan, ang bahay. Tinatakasan kita. Ikaw ang lugar.
Pero ngayon, gusto kitang bumalik tulad ng pananabik sa araw na ordinaryo kapag araw ng problema. O tulad ng maalalahaning ambon.
Tinatakasan kita. Bilanggo ako ng sariling katawan na ikaw rin. Ang salamin ko’y sa iyo. Maging lahat ng librong nabasa ko’y sa ‘yo.
Naintindihan kita, na dati’y hindi, hindi mo lang ako nakilalang muli. Ako man sa iyo.
Ang puno ng atsuete, ang bakod na kawayan, ang mga aso sa kalye tuwing gabi, ang trycicle hanggang ilaya, ikaw lahat ‘yon.
Ikaw lahat ‘yon para sa akin. Nakakulong ako pero kinukupkop mo ako. Gusto kong lumaya pero takot ka. Gaya ng pagbili n’yo ng bahay natin dati na ngayo’y nanganganib ibenta.
Hindi tayo mahuhusay na tao. Ni hindi tayo makapag-usap ng maayos. ‘Di na ‘yon mahalaga.
Inayos ko na ang kwarto mo. Kinilala kita sa mga damit, sa mga papeles, sa mga litrato, at alaala, kinikilala kita.
Aking ikinalulungkot na aking 'di matiis ang sa buhay ay maging isang alipin. Pati buwa'y pumipiglas na sa araw ay lumitaw, hangi'y sumisigaw na sa kakahuya'y tumagos.
Ngayong gabi'y nilikha ko, karamihan sa natatanaw ko. Kaydingal ng mundo kung malaya ako. Sa dulo ba'y walang saysay ang mga kinatha ko?
Sa loob ng balikat ko, may nabubuhay at pumipiglas. Bibitawan ko ang pasan-pasan 'pagkat humiwalay ang kaluluwa ko sa hanapbuhay.
Darating ba ang panahong lalawak ang tanaw ko? Guguho bawat kilalang kultura, at 'di na pamilyar ang buhay. Sisikat ang buwa'y kay aga. ***
Aking ikinalulungkot na ang buhay ay 'di isang alipin. Ako ma'y maging pinuno ng tao ngunit 'di ng panahon. Lupa ma'y aking trabahador, ang pagkakatao'y hindi. Akin mang masdan ang bitui'y ako'y 'di nila lilingain.
Pinuputol ng hangin ang mga alambre sa payong ko at iniuutos ng ulap na mababad ako sa ulan. Sa aking harap ay landas na libu-libo ang tumambad. May eroplanong sumisigaw - aking tahana'y may kalayuan. ***
Kanina, tayo ay gumising ng maaga upang sa kainang mamahalin ay magtungo. Ito ay unang beses kaya't 'di kumportable. Ang oras na parating kulang ay nilulubos.
Sama ng loob na naihinga ang bawat kagat sa pagkain. Tayo'y magkasama ngayon, ika'y lilisang muli mayamaya lamang. Ang trapik sa labas ay 'yong pinanonood.
Siguro, ito'y isinusuka ng 'yong isip, na ika'y d'yan sasakay patungong trabaho. Totoong 'yong iniibig ang 'yong trabaho, kasama ng api, ang pag-asa'y iniibig.
Ikaw ay sumubong muli ng pagkain, at nalungkot. Pagkat minsa'y iyo ring nais ang manatili sa mundong walang ligalig. Iyong tanong, 'di ba't 'yon ang nais marating?
Kung ang mga ngiti'y baunin sa isip, ating 'di batid kung ito'y panghabang-buhay. Ngunit tayo'y 'di ngingiti kung 'di iibig. Ang mga ngiti'y kay sarap, sila'y perpekto.
Ngayo'y ating nililikha ang pag-ibig. Sa trabaho'y ganito rin ang 'yong gagawin, kahit 'di perpekto ang ating matagpuan, tulad ng repleksyon sa bintana ng kainan.
2.
Kailanma'y 'di natin maintindihan ang diyos. Tulad ng pakiramdam natin ngayon: unang beses tayo sa restoranteng ito, kasabay nating kumai'y kay gara ng sapatos,
ako'y nakasandalyas. Pero 'pagdating sa pagkain, lahat ay may tiyang nagugutom - pantay-pantay. Bawat kagat nati'y mga ngiting babaunin sa isip. "Masdan mo ang trapik," pagtawag mo sa akin.
"Ang bawat kalye'y mga linya sa balat ng karpintero. Ang usok ay kanyang kulay. Ang mga sasakyan ay kalamnan at litid na may sariling ligalig. Mayamaya'y tutungo ako sa trapik na iyan
at maglalaho, tulad ng usok patungong langit. Subalit langit rin itong aking kinalalagyan, kapiling mo, kahit wala ang musika, air-con, at pagkain. Kailangan ko'y iyong ngiti.
Tulad nito'y paghawi sa mga sasakyan." Nang sinabi mo iya'y nakita ko ang ating repleksyon sa bintana sa restorante. Hindi perpekto, subalit sila'y magkatabi, tulad natin.
